Większość pracowników w Polsce pracuje średnio osiem godzin dziennie. Czy jednak pracodawca ma prawo do jednostronnej zmiany tego układu? Czy taka zmiana musi zostać zaakceptowana przez pracownika? Poniżej, omówimy te kwestie w oparciu o polskie przepisy prawa pracy.
Czy pracownik musi zaakceptować zmianę godzin pracy?
Pierwsza zasada prawa pracy mówi o tym, że zmiana warunków pracy i płacy jest możliwa tylko za zgodą pracownika. Tym samym, zmiana godzin pracy musi zostać zaakceptowana przez pracownika. Pracodawca może wydłużyć pracownikowi czas pracy albo zmienić godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy, ale tylko wtedy, gdy pracownik na taką zmianę wyrazi zgodę.
Jednak w przypadku pewnych kategorii pracowników, istnieją wyjątki od tej zasady. Na przykład, pracodawca może jednostronnie zmienić godziny pracy osób pracujących na stanowiskach kierowniczych czy pracowników, którzy pełnią obowiązki zaufania publicznego. Ostateczną decyzję w tym zakresie podejmuje jednak sąd pracy, który ocenia, czy podjęte zmiany są zgodne z prawem i zasadami współżycia społecznego.
Legalność zmiany godzin pracy
Prawo pracy w Polsce stanowi, że każda zmiana godzin pracy musi być uzasadniona i nie może naruszać praw pracownika. Pracodawca powinien poinformować pracownika o planowanej zmianie na piśmie, z wyprzedzeniem co najmniej dwóch tygodni. Jeżeli pracownik nie wyrazi na nią zgody, możemy mówić o naruszeniu praw pracowniczych.
Dodatkowo, prawo pracy pozwala na wprowadzenie zmiany godzin pracy przez pracodawcę jedynie w sytuacjach wyjątkowych, na przykład w przypadku nagłego wzrostu zapotrzebowania na pracę, zmiany technologii, czy zagrożenia bezpieczeństwa pracownika. Musi być to jednak zawsze podyktowane interesem pracodawcy i nie może naruszać praw pracownika.
Bardzo ważne jest też pamiętać, że prawo pracy gwarantuje pracownikowi prawo do odpoczynku i przerw w pracy. Zmiana godzin pracy nie może zatem doprowadzić do sytuacji, w której pracownik nie będzie mógł skorzystać z prawa do odpoczynku.
Procedury wprowadzania zmian godzin pracy
Jeżeli pracodawca zdecyduje się na zmianę godzin pracy, powinien zastosować się do określonej procedury. Pierwszym krokiem jest poinformowanie pracownika o planowanej zmianie. Pełna informacja powinna zawierać dokładnie określony plan zmiany, czyli nową organizację czasu pracy, oraz powód dla którego pracodawca decyduje się na taką zmianę.
Potem pracownik ma prawo do zastanowienia się nad propozycją pracodawcy. Jeżeli pracownik wyrazi na nią zgodę, zmiana godzin pracy staje się faktem. Jeżeli jednak pracownik nie wyrazi zgody, pracodawca ma prawo do złożenia propozycji rozwiązania umowy o pracę. Rozwiązanie umowy o pracę powinno być jednak ostatecznością i powinno być poprzedzone staraniami o jak najmniej dotkliwe dla pracownika rozwiązanie problemu.
Podsumowując, prawo pracy w Polsce gwarantuje pracownikowi szereg praw w kontekście zmiany godzin pracy. Pracownik musi wyrazić zgodę na zmianę godzin pracy, a natomiast pracodawca powinien wprowadzić taką zmianę tylko w sytuacjach wyjątkowych i po spełnieniu określonych procedur. Wszelkie niezgodności powinny być kierowane do sądu pracy.
